Tempomat aktywny - co to jest i jak działa?

Ma swoich zwolenników, ale i przeciwników. Tempomat aktywny potrafi naprawdę podnieść poziom wygody jazdy, ale też działać na nerwy kierowcy. Czy warto go mieć w swoim aucie? Jak działa aktywny tempomat? Czy to rozwiązanie, które zastąpi kierowcę w przyszłości? Sprawdźcie w naszym artykule! 

Co to jest tempomat aktywny? 

Aktywny tempomat, czyli w skrócie ACC (Adaptive/Active Cruise Control), to inteligentny system, który zajmuje się wykrywaniem przeszkód przed pojazdem, reagując na nie zwalnianiem lub wyhamowaniem. Samochód z włączonym tempomatem aktywnym porusza się z określoną przez kierowcę prędkością, którą systemy dostosowują do istniejących na drodze sytuacji (wspomniane zwalnianie, hamowanie). 

Tempomat utrzymuje również pożądaną odległość za pojazdem, który porusza się przed naszym samochodem. W najnowszym konfiguracjach ma możliwość zmiany pasa ruchu, co pozwala na kontynuowaniem jazdy z określoną prędkością. 

Jak tempomat ocenia odległość od przeszkody? 

Dane o odległości samochodu od przeszkody system pozyskuje z czujników monitorujących, które są umieszczane przez producentów zwykle w przedniej części nadwozia lub we wstecznym lusterku. Takie sensory są konstruowane w dwóch wersjach: radarów lub lidarów (urządzeń laserowych). 

Obydwa rodzaje wysyłają sygnały w postaci fal w przestrzeń przed autem, a gdy któraś napotka przeszkodę, wówczas wraca do czujnika, który wylicza odległość pomiędzy pojazdem a przeszkodą. 

To od ustawień kierowcy zależy, jaką odległość będzie utrzymywał tempomat. Przeważnie do wyboru jest kilka możliwości. Nie mniej, w formie reakcji tempomat zwolni samochód, gdy zbliży się za mocno do pojazdu poprzedzającego i przyspieszy, gdy odległość się zwiększy. 

Jak ustawić aktywny tempomat? 

Tempomat aktywny musi zostać aktywowany przez kierowcę auta. W samochodzie, który ma w wyposażeniu funkcję tempomatu, po uruchomieniu systemu przez kierującego, włączy się on automatycznie, tuż po przyspieszeniu. 

Zwykle zależy to od modelu auta, ale przeważnie wystarczy rozpędzić się do danej prędkości i nacisnąć przycisk „set” oraz „plus” i „minus” do wyregulowania ACC. 

Jeśli limit tempomatu nie jest ustawiony, to i tak nawet podczas wolnej jazdy w korku, system dobierze odpowiednią prędkość i dystans, a w razie potrzeby nawet zatrzyma samochód. Jednak nie oznacza to, że kierowca może spocząć na laurach. Chcąc ruszyć będzie musiał np.: dotknąć pedał gazu. Często również, w formie zabezpieczenia, system sprawdza czy kierowca trzyma dłonie na kierownicy. 

Oczywiście macie wpływ na pracę całego układu, możecie ustawić określony dystans względem pojazdu poprzedzającego oraz maksymalną prędkość podróży. Im większą odległość ustawicie w systemie, tym hamowanie będzie bardziej płynne i delikatne. 

Czy aktywny tempomat jest bezpieczny? 

Tak tempomat adaptacyjny jest bezpieczny, ale nie zwalnia to kierowcy z obowiązku zachowania ostrożności i czujności. To wciąż kierujący ma kontrolę nad samochodem. System ACC powinien być używany w formie wsparcia, a nie zastępstwa. 

Tempomat przydaje się np.: w korku, a także na autostradach i ekspresówkach, na których często zmienia się prędkość jazdy. 

W kwestii bezpieczeństwa dużą zaletą ACC jest również wsparcie w sytuacji, gdy kierowca się zagapi, a przed nim znajduje się przeszkoda, wówczas czujniki ostrzegą o zbyt bliskiej odległości, co może nawet uratować życie! 

Czy tempomat zmniejsza zużycie paliwa? 

Tak, używanie tempomatu może zmniejszać zużycie paliwa, ponieważ potrafi wykorzystać cenioną w eco drivingu umiejętność hamowania silnikiem. 

Ponadto, niektóre tempomaty są wyposażone w dodatkowe funkcje zredukowania ilości zużywanego paliwa lub prądu. Proces zachodzi wówczas przez umiejętną zmianę prędkości, np.: podczas podjazdów lub zjazdów z górki, np.: auto będzie wjeżdżać z niższą o 20% prędkością, a zjeżdżać z wyższą o 20%. 

Jak sprawdzić czy samochód jest wyposażony w tempomat aktywny? 

Obecność tempomatu adaptacyjnego można sprawdzić na komputerze pokładowym, przeglądając możliwości. Jeśli znajdziecie wśród opcji „ACC”, to znaczy, że Wasz samochód jest wyposażony w tempomat aktywny. W dalszym etapie możecie skonfigurować swoje preferencje względem prędkości i odległości. 

Innym sposobem jest przyjrzenie się kierownicy i znajdujących się na niej przycisków lub pokręteł, które obsługują tempomat. 

Tempomat aktywny a manualna skrzynia biegów 

Samochody, które są wyposażone w manualną skrzynię biegów, nie potrzebują aktywnego tempomatu, a nawet jest to dla nich niewskazane. Dlaczego? 

Wyobraźcie sobie jazdę na autostradzie, załączenie się aktywnego tempomatu, który zmniejszy prędkość jazdy i nie przełączenie biegu przy wciśnięciu sprzęgła przez kierowcę. W efekcie silnik zgaśnie, a to może doprowadzić do bardzo niebezpiecznych sytuacji! 

Aktywne tempomaty mają sens wyłącznie w samochodach z automatycznymi skrzyniami biegów! 

Rodzaje tempomatów 

Istnieją trzy rodzaje tempomatów, których zasadę działania krótko opisujemy poniżej. 

Tempomat aktywny o określonym zakresie prędkości 

Działające w określonych prędkościach, czyli takie, które działają w danym zakresie prędkości, np.: od 30 km/h do 150 km/h. Nie można z nich korzystać stojąc w korku. System wyłączy się, gdy samochód zwolni do prędkości mniejszej niż najniższa z wybranego zakresu prędkości, wyśle ostrzeżenie dźwiękowe, ale to kierowca będzie odpowiedzialny za wyhamowanie do 0 km/h. 

Tempomat o pełnym zakresie prędkości 

Działające w całym zakresie prędkości, a więc takie, które zatrzymają auto do 0 km/h, ale nie ruszą go ponownie, bez konieczności aktywowania pedału gazu przez kierowcę. 

Tempomat Stop & Go 

Stop & Go, takie tempomaty działają w całym zakresie prędkości, a ponadto po pełnym zatrzymaniu rozpędza auto do zadanej prędkości, bez konieczności ingerencji kierowcy. Taki system będzie sam hamował i ruszał. 

Jakie dodatkowe funkcje ma jeszcze tempomat aktywny? 

Niektóre systemy ACC są wyposażone w dodatkowe opcje, które wspierają kierowcę w trasie, a są to m.in.: 

• Rozpoznawanie znaków – tempomat, który ma tę opcję, potrafi rozpoznawać znaki ograniczenia prędkości i zmniejszyć ją do maksymalnej przepisowej. Sprzęt współpracuje z kamerami i nawigacją w samochodzie. 
• Tryb Eco – ta dodatkowa funkcja pozwala na dostosowanie prędkości jazdy w taki sposób, aby samochód zużywał jak najmniej paliwa. 
• Dostosowywanie prędkości na zakrętach – inteligentne tempomaty zbierają dane z map i samodzielnie oceniają bezpieczną prędkość, z którą pojazd może wejść w zakręt. Niektóre w pozyskiwaniu danych wspierają się również czujnikami oceniającymi warunki atmosferyczne. 
• System przewidywania – który łączy się z Internetem i zmniejsza prędkość, gdy otrzyma informacje o np.: wypadku drogowym, który wydarzył się na trasie. Działa również w przypadku aut zatrzymanych na poboczu, kiepskich warunków pogodowych czy oblodzonej nawierzchni. 

Czy warto korzystać z aktywnego tempomatu? 

System ma bardzo dużo zalet – przede wszystkim podnosi poziom wygody jazdy, zwłaszcza w korkach w mieście lub na autostradzie, gdzie prędkości zmieniają się dynamicznie. Mając aktywny tempomat nie trzeba się koncentrować na dostosowywaniu prędkości jazdy w takich warunkach. 

A będąc właścicielem tempomatu z opcją Stop & Go w korkach absolutnie nie trzeba się ani martwić, ani denerwować – samochód samoczynnie będzie hamował i ruszał. 

Tempomat to również wsparcie dla kierowcy, które będzie ostrzegać przed zbyt bliską odległością do przeszkody, a nawet samodzielnie wyhamuje, co może uratować życie! 

Mimo wszystkich zalet wciąż trzeba kierować się zasadą ograniczonego zaufania do tempomatu. System zawsze może się pomylić, dlatego kierowca musi zachować czujność. Niech ACC będzie mu wsparciem, ale nie wyręczeniem. Warto także przyglądać się rozwojowi tempomatu aktywnego i systemów wspomagania kierowcy, zwłaszcza w kontekście rozwoju i przyszłości motoryzacji.